Jak wybrać taśmę LED - poradnik - Blog Hurtelektryczny.pl

Jeśli chcemy podświetlić blaty kuchenne, półki w szafkach, zasłony, wnęki na ścianach i sufitach i inne elementy aranżacji wnętrz, najlepszym wyborem będą elastyczne taśmy LED. Oprócz małych rozmiarów, zaletą taśm LED jest możliwość dopasowywania ich długości poprzez cięcie co kilkadziesiąt milimetrów (najczęściej co 50mm, rzadziej co 100, 31, 25, 10mm). Jest to uzależnione od rodzaju zastosowanych diod oraz napięcia, do jakiego przystosowana jest taśma. Miejsca dozwolonych cięć są wyraźnie oznaczone, ponieważ jednocześnie są to miejsca, w których można podłączyć przewody zasilające. Tym niemniej jednostką sprzedażową jest zazwyczaj pełny 1 metr lub 1szt. szpuli 5mb.

Taśmy LED występują w wielu wersjach, dlatego dla naszych potrzeb musimy je wybierać wg kilku mniej lub bardziej ważnych kryteriów. Mniej istotne parametry to:

szerokość taśmy (zazwyczaj 8mm, 10mm, rzadziej 6mm lub 4mm) jest istotna tylko wtedy, gdy musimy ją zamontować w jakimś szczególnie wąskim miejscu,
typ zastosowanych diod, najczęściej to prostokątne diody SMD 3528 (3,5mm x 2,8mm) lub 5050 (5,0mm x 5,0mm) w ilości od 30 do 280szt. na metr, rzadziej diody COB z ciągłą jedną warstwą luminoforu. Gęstość diod jest istotna tylko wówczas, gdy chcemy mieć ciągłą linię świetlną i przeszkadzają nam widoczne punkty świecące.

Natomiast zawsze ważne jest, jaki chcemy osiągnąć efekt świetlny. Czy chcemy dobrać barwę do naszych upodobań, czy dla podkreślenia kolorystyki oświetlanych obiektów? A może chcemy uzyskać ciekawe efekty barwne?

Jeśli potrzebujemy światła białego, najlepsze będą taśmy MONO białe. Możemy zazwyczaj wybrać jeden z trzech odcieni określanych w skali stopni Kelvina: ciepłego 2800-3200K, neutralnego 3800-5000K i zimnego 6000-10000K. Taśmy ciepłobiałe będą odpowiednie do podkreślenia głębi kolorów ciepłych (żółci, czerwieni, brązów, beżów, skóry, drewna, złot). Zimnobiałe ożywią obiekty w barwach chłodnych (śnieżnobiałe, niebieskie, granatowe, aluminium, srebro). Taśmy białe neutralne natomiast najwierniej odtworzą kolory i będą odpowiednie do oświetlenia lustra w domowej garderobie lub łazience, a także w gabinetach wizażu, salonach fryzjerskich, sklepach odzieżowych czy z wystrojem wnętrz.
Jeśli chcemy mieć światło białe, ale z możliwością płynnej zmiany odcienia zgodnie z naszym nastrojem na ciepły, neutralny i zimny, możemy wybrać dwukolorową taśmę CCT, która jest wyposażona zarówno w diody zimne jak i ciepłe. Do sterowania barwą potrzebny jest dodatkowy sterownik CCT, wpinany pomiędzy zasilacz LED a taśmę.
Gdy zamierzamy tworzyć barwne efekty oświetleniowe, wybierzmy taśmy zmiennokolorowe z odpowiednimi sterownikami. W zależności od naszych preferencji mamy do wyboru:

a) podstawowe taśmy RGB trójkolorowe – poprzez zmieszanie w różnych proporcjach 3 podstawowych barw: czerwonej, zielonej i niebieskiej mogą wytworzyć dowolną barwę światła lub cykliczną sekwencję zmiany kolorów. Jest także możliwe ustawienie barwy białej, aczkolwiek o jakości niewystarczającej do pracy wzrokowej, ponieważ składa się tylko z trzech podstawowych kolorów.

b) taśmy RGBW trójkolorowe z dodatkowym komponentem białym, do wyboru ciepłym, neutralnym lub zimnym łączą zalety taśm RGB i mono. Za pośrednictwem dedykowanego sterownika RGBW umożliwiają kreowanie kolorowych efektów, a zarazem ich światło białe jest dobrej jakości.

c) taśmy RGB + CCT technicznie i funkcjonalnie są połączeniem taśm RGB oraz CCT i umożliwiają zarówno ustawianie pożądanych kolorów, jak i różnych odcieni barwy białej. Oczywiście wymagają specjalnego sterownika RGB + CCT.

W zależności od warunków, w których mają pracować, powinniśmy stosować taśmy odpowiednio zabezpieczone przed kurzem i wilgocią, o właściwym stopniu ochrony IP:

W miejscach czystych i suchych możemy kleić taśmy bezpośrednio do podłoża – wówczas najlepsze będą taśmy żelowane IP63 z diodami zabezpieczonymi przed przypadkowym uszkodzeniem albo umieszczone w dodatkowych profilach aluminiowych – wówczas najlepsze są taśmy IP20, ale możemy też zastosować taśmy żelowane IP63 lub lakierowane IP54.
W miejscach narażonych na silne zapylenie i wilgoć, w pomieszczeniach technicznych czy na zewnątrz budynków powinniśmy zapewnić diodom LED stopień ochrony min. IP65. Możemy to osiągnąć stosując:

a) taśmy LED w koszulce silikonowej IP67, przyklejone bezpośrednio do podłoża lub umieszczone w przystosowanych profilach aluminiowych o dowolnej szczelności,

b) taśmy o dowolnej stopniu ochrony od IP20 do IP63, ale umieszczone w specjalnych profilach aluminiowych o szczelności od IP65.

W podłożach narażonych na bezpośrednie oddziaływanie wody, w posadzkach łazienek, w basenach i oczkach wodnych, w gruncie czy kostce brukowej ścieżek i podjazdów starajmy się osiągnąć poziom ochrony IP68, który jest możliwy tylko przez zastosowanie najbardziej hermetycznych profili IP68. Można w nich umieścić taśmy o dowolnej szczelności od IP20 do IP67.

Wybierając taśmę LED, musimy koniecznie wziąć pod uwagę, ile potrzebujemy światła. Ilość (strumień) emitowanego światła podaje się w lumenach (lm), a wynika ona bezpośrednio z mocy taśmy oraz jej klasy. Produkty ekonomiczne z tej samej mocy generują mniej światła, niż taśmy klasy premium. Moc w watach (W) może być podawana dla rolki 5mb (np. 36W) lub bardziej praktycznie dla 1mb (np. 7,2W/m).

Jeśli planujemy podświetlanie mebli, blatów kuchennych, sufitów, zasłon to najbardziej odpowiednia będzie moc ok. 4,8W na metr, która przekłada się zazwyczaj na strumień światła 180-240lm, co stanowi równoważnik tradycyjnej żarówki 20-25W. Jest zdecydowanie najbardziej popularna.
Gdy chcemy za pomocą taśm LED oświetlić pomieszczenie albo stanowisko do pracy wzrokowej, wybierzmy moc 14,4W na metr ze strumieniem 700-840lm, co jest odpowiednikiem żarówki 55-65W.
Do podświetlenia stopni i poręczy schodów oraz innych miejsc wymagających minimalnego oświetlenia zastosujmy taśmę o mocy 2,4W na metr o minimalnym strumieniu światła 110-120lm, odpowiednik żarówki 10W.

Jakie zasilanie do taśm LED?

Poza nielicznymi wyjątkami taśmy LED przystosowane są do zasilania prądem stałym o napięciu 12V, rzadziej 24V. W instalacjach budynkowych musimy zatem zastosować do nich zasilacze stałonapięciowe przetwarzające prąd sieciowy 230V AC na prąd stały 12V lub 24V DC. Moc zasilacza w przybliżeniu dobieramy tak, aby była nieco większa (10-30%) od łącznej mocy podłączonych do niego taśm. Zasilacze LED mogą być przystosowane do różnych miejsc montażu, jednak najczęściej wybierane są zasilacze hermetyczne IP67, które mogą być stosowane nawet w trudnych warunkach eksploatacji, w łazienkach czy na zewnątrz budynków.

Jeśli chcielibyśmy, aby taśma całą swoją długością świeciła z jednakową intensywnością, zadbajmy, by łączna długość taśmy LED i przewodu od zasilacza do najdalszych diod nie przekraczała 2,5m (dla taśm 12V) i 5m (24V). Jeśli nie ma możliwości takiego podłączenia, należy zastosować przewody o większym przekroju (standardowo stosuje się 2×0,35 lub 2×0,5mm2). Przewody w taśmach LED są przystosowane do obciążenia maksimum 5mb taśmy, dlatego nie łączmy bezpośrednio taśm w odcinki dłuższe niż 5 metrów z zasilaniem jednostronnym.

Do ściemniania taśm MONO i sterowania barwami światła taśm zmiennokolorowych: CCT, RGB, RGBW oraz RGB+CCT między zasilaczem LED a taśmą musimy zastosować dedykowany sterownik oraz przewód zasilający z odpowiednią liczbą żył. Osobną kwestią pozostaje, w jaki sposób będziemy się komunikować ze sterownikiem. Możliwych rozwiązań jest dużo: za pomocą dedykowanego pilota na podczerwień IR, pilota radiowego RF, przez WiFi smartfonem lub panelem dotykowym, czy przez system inteligentnego domu, także głosowo.

W rozległych instalacjach taśm RGB lub RGBW, gdy chcemy zachować centralne sterowanie i jednolitą barwę na wszystkich taśmach LED, powinniśmy zastosować wzmacniacze RGB lub RGBW z odrębnym własnym zasilaczem.

Rodzaje profili do taśm LED

Samoprzylepne taśmy LED mogą być przyklejane bezpośrednio do płyt meblowych, elementów zabudowy kartonowo-gipsowej, sprzętu RTV, AGD itp. Starajmy się jednak przyklejać je do podłoży metalowych, żeby zapewnić im lepsze odprowadzanie ciepła (przegrzanie o 10% skraca żywotność taśmy o 50%). Jeśli nie ma takiej możliwości, wklejajmy taśmy w profile aluminiowe do LED. To także poprawia odprowadzanie ciepła a jednocześnie dodatkowo chroni taśmę przed uszkodzeniami. Profile aluminiowe dostępne są w długościach 1m lub 2m i mogą być z surowego aluminium lub anodowanego (ładniejsze, odporniejsze na korozję). Mogą być wyposażone w różne klosze: przezroczyste i mleczne, rzadziej soczewkowe – o określonym kącie rozsyłu światła.

Profile znacznie poszerzają spektrum zastosowań taśm LED. Są profile, które z taśmami LED mogą być stosowane: